۱۴.۶.۸۴

فارسی‌تر حرف زدن

وقتی که دکتر زاهدی، وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد برای تصدی وزارت علوم داشت از خودش برای رای اعتماد مجلس دفاع می‌کرد، در بین سخنانش از کلمه «آیتم» استفاده کرد. حدادعادل تذکر داد که باید از معادل فارسی استفاده کند. وزیر بیچاره (که البته هنوز آن موقع وزیر نشده بود) هول کرد و به جای «آیتم» گفت «پارامتر» و ناگهان صدای خنده نمایندگان بلند شد.

معادل‌سازی برای کلمات بیگانه، چیزی‌ است که همه آن را با نام فرهنگستان زبان و ادب فارسی شناخته‌اند.

یک عده از صاحب نظران می‌گویند که اصولا ورود کلمات از زبانی به زبان دیگر، نشانه پویایی زبان است و اصلا نباید با آن مقابله کرد.

بعضی می‌گویند که اگر دهان خودمان را هم سرویس کنیم، نخواهیم توانست که به عامه مردم کوچه و بازار بفهمانیم به «سیفون» بگویند «آب شویه» و یا به «بازار بورس» بگویند «بها بازار». چرا که گاهی آن‌قدر لغات مصوب عجیب و غریب هستند که حتی رسانه ملی هم جرات استفاده از آن‌ها را ندارد. بلکه امر مهم‌تر رسم‌الخط زبان فارسی است. بهتر است بیاییم و یک رسم‌الخط واحد در اختیار مردم بگذاریم.

فرهنگستان ادب و زبان فارسی، یک وب‌سایت یا به قول خودش منزل‌گاه اینترنتی دارد که گرچه ناقص و ضعیف است و گرچه طراحی بسیار ساده‌ای دارد، اما خدماتی هم ارائه می‌کند. مثلا لیستی از کلمات مصوب دارد که یک بار بر طبق کلمات مصوب و یک بار بر طبق کلمات بیگانه مرتب شده است. یک سیستم جستجو دارد که به لعنت خدا هم نمی‌ارزد. صفحه‌ای هم دارد برای پیشنهاد معادل برای واژگان بیگانه که فکر نمی‌کنم تا به حال کسی حتی یک بار هم آن را پر کرده باشد.

همین‌طوری بد نیست بدانید که اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید ؛ «زبان و خط رسمی و  مشترك مردم ایران فارسی است. اسناد و مكاتبات و متون رسمی و كتب درسی باید با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در كنار زبان فارسی آزاد است.»